yaptırsam mı? yaptırmasam mı?

Zaten hormonlar sebebi ile hamile kafası içinde olan anne adayları; “ bir taraftan yaptırın bir taraftan yaptırmayın”  denince  karman çorman oldu!

Gestasyonel diyabet(hamilelik şekeri)  nedir? Diye anlatarak başlamak istiyorum;

Hamilelik hormonları olan Östrojen ve Progesterona ek olarak, hamileliğin 24. haftası ile birlikte bebeğin eşi dediğimiz plasentadan HPL (Human Placental Laktojen) hormonu da salgılanmaya başlar. Bu hormon annenin kanında ki şeker düzeyini yükselterek bebeğin beslenmesini sağlar.  HPL’nin de gruba katılması ile daha etkili olan hamilelik hormonları anne adayında insulin direnci oluşturur ve kanında ki şeker düzeyi artar. Bebeğin gereksinimlerinin karşılanması, sağlıklı olarak gelişmesi için bu hormonal değişimler normaldir.  Ancak anne adayı hamilelikte diyabet açısından risk grubunda ise bu durumu tölere edemez. Gestasyonel Diyabet gelişir. Gebelikte gelişen diyabet anne ve bebek sağlığı açısında risk teşkil eden durumlar oluşturabilir. Dikkatle- sıklıkla takip edilmeli, anne adayı sosyal hayatında da değişiklikler yaparak gerekirse ilaç ile tedavi edilerek kan şekeri normal sınırlar içerisinde tutulmalıdır. Gestasyonel diabet  genellikle doğum sonrası  hamilelik hormonlarının da etkisini kaybetmesi ile biter.

Anne ve bebeğin sağlığını korumak, herhangi bir problem var ise erken teşhis ile tedavisine başlayabilmek ya da ileride olası gelişebilecek durumlar  için farkındalık sağlamak amacıyla gebelikte bir çok  tarama testi yapılır. İkili test, üçlü test,ayrıntılı ultrason incelemesi, idrar testi, kan sayımı testleri vb. gibi.. Gestasyonel diabet varlığını belirlemek için yapılana ise “şeker yükleme testi” denir.

Ayrıca keyfili bir hamilelik geçirmek, sadece mutlu sürprizler ile karşılaşma şansını arttırmak için hamilelik öncesi yapılacaklar reçetesi  ideal olandır.

Risk grubunda olan anne adayının özellikleri;

• Ailesinde, birinci derece yakınlarında şeker( diyabet) hastalığının olması,
• Hamilelik öncesi şişmanlık ve hamilelikte fazla kilo almak,
• 35 ve üzeri yaşında olmak,
• Bebeğin ultrason ölçümlerinde iri bebek ölçümlerine sahip olması,
• Hamilelikte yapılan idrar testlerinde idrarda glikoz görülmesi,
• Kortizonlu ilaç kullanımı,
• Bebeğin içinde yüzdüğü sıvının (amniyon sıvının) miktarının fazla olması,
• Daha önceki hamileliklerinde, gestasyonel diyabet geçirmek, 4000gr’dan büyük bebek (iri bebek) doğurmak, anomalili bebek ya da bir çok düşük yapmak,

Bu risk gruplarını da düşük, yüksek, çok yüksek olarak da gruplayabiliriz. Bunun için de; Hamilelik öncesinde ya da ilk hamilelik muayenesinde beden kitle indeksine, yukarıda ki kriterlere ve kan şekerlerine bakılarak risk grubu belirlenir.  Bu testler;,Açlık kan şekeri, tokluk kan şekeri ve HbA1c (son üç ayın ortalama kan şekeri değerini verir)dir.

Örneğin;  Açlık- tokluk, HbA1c bakılır.

Tekrarlayan 2 ölçümde de;

• AKŞ>92 mg/dl
• Hba1C>%6.5
• KŞ>200 İSE….. Gestasyonel diyabet

Düşük Risk

• BKİ(beden kitle indeksi) < 25 kg/m2
• 25 yaş altı
• Ailesinde ya da kendisinde şeker hastalığı öyküsü yok (2).
• AKŞ<92mg/dl
• Hba1c <%6.5
• KŞ<200 ise …. TAKİBE GEREK YOK

Yüksek risk

• VKI≥25 kg/m2 ve aşağıdakilerden biri
  • Hareketsiz yaşam
  • Aile öyküsü
  • Şişman bebek
  • Hipertansiyon
  • Kan yağlarında artış
  • Polikistik over sendromu
  • Gizli şeker
  • AKŞ<92mg/dl
  • Hba1c <%6.5
  • KŞ<200 olsa bile riskleri yüksek olduğu için; şeker yükleme testi yap(2)!!

Şeker yükleme testi nasıl yapılır?

Anne adaylarına şeker yükleme testi 24 ve 28 haftalar arasında uygulanmalıdır. Yapılan test sırasında anne adayına önce 50 gr glikoz içirilir. Bir saat sonra kanda glikoz seviyesi kontrol edilir. Bu oranın tespiti sırasında glikoz seviyesi 140 mg/dl altında olduğunda anne adayında gebelik şekeri olmadığı belirlenir. Fakat kandaki glikozun bu değerin üstünde çıkması halinde 3 saatlik 100 gr glikozla testin yeniden yapılması gerekir. 3 saat sürecek yüklemenin ardından, anne adayının gebelik şekeri olup olmadığı kesin olarak belirlenir. Anneadayına yapılacak şeker yükleme testi sonrasında aşırı fiziksel aktivitenin yapılmaması ve bu süreçte herhangi bir şey yenmemesi gerekir. Bunlar şeker yükleme testinin doğru sonuç vermesi açısından önemlidir(1).  Ancak anne adayı risk grubunda ise bu test için bu haftalar beklenmemeli ve ilk muayenede gerekli testler yapılamalı ve hamilelik boyunca da belirli aralıklarla takip edilmelidir.

Eğer ki Gestasyonel Diyabet çıkarsanız; diyetisyen ya da bir endokrinoloji uzmanın gözleminde bir beslenme reçeteniz ve kan şeker değerlerinize göre bir de ilaç reçeteniz olur. Stres de kan şekeri seviyesini yükselttiği için yürüyüş- hamilelik egzersizleri- yogaya başlarsınız. Düzenli ve daha sık aralıklar ile doktorunuz ile görüşmek durumunda kalırsınız. Kendi kendinize kan şekeri bakmayı öğrenirsiniz. Bunlara da dikkat ederek, sağlıklı bir hamilelik ve coşkulu bir doğum geçirmeniz çok muhtemel 🙂 ( bu konu ayrıntılı olarak başka bir yazının konusu olacaktır)

Anne adayının yüksek kan şekeri tespit edilmez ve kontrol altına alınmaz ise; Bu durum anne adayını böbrek enfeksiyonu, dirençli vajinal mantarı gibi rahatsızlıklar açısından korunmasız bırakacaktır. Bebeklerde anomali gelişme riski, normal gebeliklerde olan oranlar gibidir. Fakat kandaki şekerin ani olarak yükselmesi nedeniyle, bebeğin anne karnında ani olarak kaybedilmesi olasılığı daha fazla olur. Özellikle tedaviyi aksatan ve kan şekeri seviyesi olması gerekenden farklı olan kadınlarda bu risk çok yüksektir. Kan şekerindeki yükseklik bebeğin fazla kilolu doğmasına, amniyos sıvısında artışa neden olabilir. Doğum sırasında bebekte bazı sorunlar gelişebilir. Bunların arasında en fazla yaşanan sorun bebekte oksijensizlik belirtisi olmasıdır. Bunun dışında bebekte kan şekerinin düşmesi, kanında kalsiyum seviyesinin düşmesi, akciğerin tam olarak gelişmemesi nedeniyle solunum zorluğu olması ve sarılık gibi ciddi sorunlar yaşanabilir. Daha ileri dönemlerde bebekte şeker hastalığı ve kalp hastalığı gelişimi gözlenebilir(3).

Benim Ebe Pınar olarak size Şeker yükleme testini yaptırın ya da yaptırmayın demek gibi bir durumum söz konusu olamaz; Çünkü her gebelik yaşan anne adayına ve bebeğine özeldir, her ayrıntı tek tek ele alınarak hem bebek hem anne değerlendirilerek karar verilmelidir. Sadece bir mail ya da telefon görüşmesi ile olmaz. Yukarıda belirttiğim gibi risk grubunuz önemlidir. Ancak şunu belirtmeliyim ki, hamilelik öncesi bedensel hazırlık, sağlıklı beslenme, kilo kontrülü ve egzersiz yapıyor oluşunuz risk değerinizi düşürür.  Şeker yükleme testi;  risk gruplarınız belirlendikten sonra doktorunuzun yönlendirmesi, sizin kararınızdır.

Sevgilerle, Pınar MALLI

Geb-be Hamile Danışmanlık Hizmetleri Kurucusu, Ebe, HypnoBirthing® ve Aktif Doğum Eğitmeni

1. Şeker Yükleme Testi ve Önemi http://www.tjod.org/gebelerde-seker-yukleme-testi-ve-onemi/
2. MESÇİ B., Gestasyonel Diyabet Hasta eğitimi, Istanbul Sağlık Müdürlüğü, PDF.
3. FIÇICIOĞLU C. , Gebelerde Şeker Yükleme Testi Ve Önemi,http://www.milliyet.com.tr/gebelerde-seker-yukleme-testi-ve-onemi-pembenar-yazardetay-aile-1913747/

Okumak isterseniz;

• Şeker yükleme testi ile ilgili olarak Türk Jinekololi ve Obstetrik Derneği açıklaması.
• Prof. Dr.Canan Karatay’ın açıklaması.